Monika Kubit

Na przekór bajce

  Żaba, ale nie żabka i nie ropucha. Zielona istotka skacząca w obrębie autonomicznej przestrzeni świata myśli.Wkrada się jak hohlik w jestestwo podmiotu lirycznego, mnoży się, jest ich "kupa żab w żaboratorium". W tym hiperrealistycznym świecie, zaburzonym przez żaby porządku logicznym życie jest nie do przyjęcia. Jednak w pewnym momencie ulega się nadnaturalności, wchodzi się z żabami w komitywę: pogadają z żabami, czyli moimi kumpelkami. Małe obślizgłe istoty narzucają ustrój teokratyczny. Dualizm istnienia i zakrzywiona czasoprzestrzeń przeplatają się z pragnieniem harmonii i logiki.
   Człowiek wobec traumatycznych przeżyć często wybiera się w długą wędrówkę, by pozyskać nowe życie. Kierowany dziecinną naiwnością szuka swojej arkadii. Z drugiej jednak strony, chłodny racjonalizm nie przynosi szczęścia, tylko ułudę. W jaki sposób wierzyć tym, którzy nie mają nadziei, tym, którzy są jak głodna lodówka? Poetka uważa, że można, i że, należy wierzyć we wszystko, mimo, iż inni porzucają nadzieję. Beznadziejność ludzkiej egzystencji wynika tutaj z niemożności zaspokojenia swych paradoksalnych pragnień, znajdujących się pozornie na wyciągnięcie ręki. Bo jak lodówka pełna jedzenia może się najeść?      Człowiek świadomy swego bogatego wnętrza nie może zatracać go tylko dla siebie. To jeden z największych dylematów poety. Przy niezliczonych zasobach uczuciowofilozoficznych czuje obowiązek dzielenia się sobą z innymi. Poezja kobieca jest jak obłok, i tylko w niebiosach niedostępnych czuciem może być zrozumiana. Sens kobiecości to estetyka brzydoty, to przetłuszczona głowa/ i zielone chude nóżki. Kobieta ma zachwycać bez względu
na wygląd, ponieważ jest bytem przede wszystkim duchowym.
   W walce o emancypację skłonna odwrócić tradycję literacką do góry nogami, nowatorskie przedstawienie bajki o Żabim Królu, to motyw przewodni tego tomiku. To te kobiety, żaby, szkarady z wnętrzem obślizgłym, muszą czekać na księcia, by odczarował je z ich złudnych pseudokobiecych przekonań. Żaba wzbudza lęk udojrzewających dziewcząt, w momencie gdy nadchodzi okres rozdwojenia między naturą dziecięcia, a naturą kobiecą. Poetka pisze o pragnieniu wyzwolenia się spod własnej żabiastej żaby. Prawdziwa kobiecość spełnienia się w małżeństwie, w powołaniu do gotowania obiadu.
Kontrastowy utwór POLowanie na garnki zaburza czytelnikowi dotychczasowy obraz żaby, jest podjętą realnie polemiką z kwintesencją kobiecości. W kolejnym utworze ujawnia się iluzjofakt między matką, a córką. Proste czynności kucharskie wyrosłe z poetyckiej dłoni przybierają formę apoteozy. Te dłonie pełne słodyczy łączą świat Chorwacji ze światem Polski. Wraz z Księciem biegnie się przecież przez przyszłą autostradę na Euro 2012, na wydarzenie łączące wszystkie kraje Europy w duchu zdrowej rywalizacji, w przeciwieństwie do destruktywnych poczynań wojennych. Pełen ironii, ukrytego rozgoryczenia, z dozą dobrego humoru zbiorek Olgi Lalić Krowickiej, rozprawia się z podwójną naturą człowieka. Przedstawia odwieczny dylemat między tym co bliskie, a odległe, jedynie pełnowartościowe. Nie pozwólmy ulec złudzeniom.
    Drogi Czytelniku, zachęcam Cię więc do skakania jak żaba po kolejnych stronicach tego dzieła.

Monika Kubit

Unatoč bajci

   Žaba, ali ne žabica i ne krastača. Zelena stvorenja koja skaču u granicama autonomnog prostranstva svijeta misli. Krišom ulazi kao utvara u postojanje lirskog predmeta, umnožava se, pa egzistira "mnoštvo žaba u żaboratorijumu". U ovom hiperealističnom svijetu, uznemirenim zbog žaba, logičnom svijetu život nije prihvatljiv. No, u jednom trenutku ukazuje se nadprirodno ili ulazi sa žabama u komitivu „popričaj sa žabama, mojim drugaricama“. Mala gmizava bića nameću teokratski režim. Dvojnost postojanja i zakrivljenost prostorvrijemena su isprepleteni sa željom za harmonijom i logikom.
    Čovjek sa traumom često bira dugo putovanje za novi život. Vođen djetinjom naivnošću traži svoju arkadiju. Sa druge strane, hladni racionalizam ne donosi sreću, samo obmanu. Kako povjerovati onima koji se ne nadaju ničemu, oni koji su poput gladnog hladnjaka? Pjesnikinja vjeruje da se može, i da treba vjerovati u sve, iako druge napušta nada. Beznađe ljudske egzistencije proizlazi tu iz nemogućnosti zadovoljenja svojih paradoksalnih želja, koje su
naizgled pri ruci. Budući da je hladnjak pun hrane mogu se najesti? Čovjek svjestan svoje bogate nutrine ne može da je izgubi samo zbog sebe. Ovo je jedna od najvećih dilema pjesnika. Uz bezbroj emocionalnih i filosofskih resursa, osjećajno-filosofskih, osjeća obavezu da se podijeli s drugima. Ženska poezija je kao oblak, i samo u nebesima nedostupnih osjećaja može da se razumije. Smisao ženstvenosti je estetika ružnoće „masnu glavu / zelene mršave nogice“. Žena je užitak, bez obzira na izgled, jer je biće pre svega duhovno.
   U borbi za emacipaciju spremna je preokrenuti književnu tradiciju naopako, inovativne prezentacije bajki o Žabljem Kralju, je lajtmotiv ove knjige. To su te žene, žabe, nakaze sa ljigavom nutrinom, moraju čekati princa da ih oslobodi od njihovih lažnih pseudoženskih uvjerenja. Žaba pobuđuje strah u djevojkama koje postaju zrelije, kada dođe vrijeme dvojnosti između dječije prirode i ženske prirode. Pjesnikinja piše o želji za oslobađenjem od vlastite žabaste žabe. Istinita ženstvenost ispunjenjava se u braku, u pozivu za kuhanje ručka. Kontrastna pjesma POLiranje lonaca uništava kod čitatelja prethodnu sliku žabe, postoji kao stvarna polemika są kvintesencijom ženstvenosti. U sljedećoj pjesmi otkriva iluzfakt između majke i kćeri. Jednostavna kuharska posla izrasla iz pesničke ruke dobijaju oblik poetske apoteoze. Ove ruke pune slatkiša spajaju svijet Hrvatske sa svijetom Poljske. Zajedno s princom trči budućim autoputevima na Euro 2012, na događaj koji povezuje sve europske zemlje u duhu zdrave konkurencije, za razliku od destruktivnog djelovanja rata. Puna ironije, skrivene gorčine, s dozom dobrog humora, zbirka Olga Lalić-Krowicki, raspravlja sa dvojnom prirodom čovjeka. Predstavlja vječitu dilemu između onoga što je blizu a tako daleko, jedino punovrjedno. Nemojmo podlijegati obmanama.   
   Poštovani čitatelju, pozivam te, dakle, da skačeš kao žaba na sljedećim stranicama ovog djela.

 

Przekład na język serbski: Olga Lalić-Krowicka
Korekta: Vesna Denčić, Wanda Nowik-Pala
Ilustracje i projekt okładki: Joanna Smola
Posłowie: Monika Kubit


Zrealizowane przy pomocy finansowej
Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Realizovano uz finacijsku pomoć
Poljskog Ministarstva Kulture


Krośnieńska Oficyna Wydawnicza Sp. z. o. o, 2012